Қазақтың «ордасы» орыстың «городы»...

Мейрімді, рақымды Алланың атымен бастаймын!

                        

Қазіргі заманғы ғылыми техникалық өркендеу мен дүниежүзілік мәдениеттің  жоғарғы талаптарына жауап беретін жан-жақты дамыған қай тіл болмасын мұндай дәрежеге өзге тілдердің сөздерін өздерінің сөздік қорларына қосып алу арқылы қол жеткізген. Кейбір сөздердің сондай сәтті сіңірілгендіктері соншалықты ол сөздердің түбірі қай тілден ауысқанын анықтау қазір мүмкін де емес.

Солай десек те егер орыс тіліндегі сөз түбірлеріне жіті талдау жасасақ ондағы көп сөздердің қазақ-түркі тілінен алынғандығын байқауға болады. Мысалға, орыстың «смех» сөзін алайық. «Смех» сөзі «смеяться» сөзінің қасқарған түрі, ал «смеяться» - «смияться» сөзінің «сми» түбірі мен қазақтың «жыми» - «жми» түбірінің ұқсастығы күмән тудырмайды.

Бұл әрине, орыстарды дүниенің кіндігі санап, бар жақсының бәрі тек орыстардан таралуға тиісті деп білетін біздің орысшыл қазақтардың санасына симайтын қисынсыз нәрсе. Сол себепті де олар «әлдебір кездейсоқ ұқсастықты әлдеқандай етіп айтып отырғанын-ай мынаның» деуі де мүмкін. Бірақ мұндай ұқсастық өте жиі кездесетіндігі соншалықты бұл адамды ойландырмай қоймайды.

«Кімге күлсең басыңа сол келеді»

Мейрімді, рақымды Алланың атымен бастаймын!

«Кімге күлсең  басыңа сол келеді» деп дана  халықымыз айтқандай жамандықтың жұқпалы, ауыспалы қасиеті бар. Кейбіреулер астамшылықпен өзгелердің жаман қасиеттерін келеке етіп, оларды жиркенішпен  кемсітіп, сондай бір жеккөрінішпен айыптап жатады. Және өзгелер ұшыраған масқаралықтарға рахаттана отырып күліп оны тездетіп жұртқа таратуға да асығады. 

Сондай-ақ, ол өзгелер тап болған қиыншылықтарға қуанып, «өзіңе де сол керек» деп оларды тап бір күндесі сияқты айызы қана табалайды. Сондай сәттерде ол өзі ешқашан олай масқара болып жұрттың мазағына қалмайтындай сезінеді. Және өзі ешқашан өзгелер ұшыраған  қиындықтарға ұшырамайтын жолы болғыш жандай болып асып-тасып лепіреді.

Содан белгілі бір уақыт өткен соң  сол өзі мысқылдап күлген, жиіркене кемсітіп жеккөрінішпен  айыптаған жаман қасиеттер оның өз бойынан, өз бойынан болмаса балаларының бойынан көрініс бере бастайды. Кезінде өзгелерді айызы қана табалаған масқаралықтар мен бақытсыздықтар  оның  өз басына келіп кеудесі жер, көңілі пәс болып өзгелердің күлкісі  мен табасына қала бастайды.

Адамдар тек АР сотынан қорқу керек пе?

Мейрімді, рақымды Алланың атымен бастаймын!

Дос керек пе? Алла бар!

Сырлас керек пе? Құран бар!

Байлық керек пе? Қанағат бар!

Дұшпан керек пе? Нәпсі бар!

Насихат керек пе? Өлім бар!

Алмас Аманбаев Жаратқанды «Дос» деу жараса ма?

Ғалым Бақыткерейұлы Бұл жерде Жаратқан - мұңыңды шағып, сырыңмен бөлісетін, қиындықта қол ұшын беретін дос мағынасында айтылған деп білемін. Құранда Алла тағала Өзінің достығы жөнінде айтқан.

«Алла дұшпандарыңды жақсы біледі. Сондай-ақ, Алла достықта жетіп асады, әрі жәрдемшілікте де жеткілікті». Құран. Ниса сүресі 45-аят.

«Біліңдер! Расында Алланың достарына қауіп-қатер жоқ, әрі олар қайғырмайды». Құран, Йунус сүресі 62-аят.

Дін мемлекеттен бөліне ме?

Мейрімді, рақымды Алланың атымен бастаймын!

Беркин Садыков Ғұламаларға бір сұрақ: дін соншама құдірет болатын болса неге адам баласымен бірге жаратылмаған? Шындығында дін атаулы мемлекет пайда болған соң жарыққа шыққан. Неге? Себебі мемлекет басындағыларға керек болған да. Бұл - менің жеке пікірім. Ал сіздер не дейсіздер?

Марат Борықбай Әрине. Дін - әу бастан адамның адамды бағынышты етіп ұстап отыруы үшін ойдан шығарылған саяси астары үлкен  бағдарлама ғой. Тіпті, осы бүгінгі белгілі конфессиялар шықпай тұрғанның өзінде де қараңғы елге көсемдердің жанында сөзін өткізуі үшін ұстаған тікелей Көкпен тілдесуші жандары - жрецтері болды емес пе?

Ғалым Бақыткерейұлы Адам адам болып жаратылғаннан бері тылсым күш болып табылатын Құдайға сеніп соған қатысты белгілі бір тиымдарды ұстанып келе жатыр. Мұны тіпті атеистер де жоққа шығара алмайды... Олар маймылдан адамға айналу барысында найзағайдың өзінен қатты қорыққан жабайы адамдар өздеріне қорғаушы іздеп не болса соған табынған дейді. Дін дегеніміз міне осы... Демек, дін адаммен бірге жаратылған.

Намазды қазақша оқыған дұрыс бола ма?

Мейрімді, рақымды Алланың атымен бастаймын!

Абдрашит Бакирулы Біраз жерде «Намазды қазақша оқыңдаршы» деп айтқанымыз үшін молдадан да, басқадан да «таяқ» жеп жүргенімізде тәжіктер оны қолға алып үлгеріпті... Одан олардың мұсылмандығы да кеміп қалмапты!

Азамат Хайсин Қазақша сыйыну қазақтілділерді құдайға жақындата түсетін сияқты. Ал өзі не айтып тұрғанын білмесе ол қандай сыйыну?

Ертай Касимбаев Бірінші мемлекетті қазақшалап алайықшы, қалғаны өз кезегімен орнына келеді. Ұлт қазақ болмай ісі қазақ болуы екіталай.

Ғалым Бақыткерейұлы Бұлай болмайды. Құран арабша түскен, онда ауыспалы мәні бар сөздер арқылы келген аяттар бар. Олардың нені меңзейтіні Алла болмаса адамдарға аян емес. Ондай аяттарды қалай түсінуге болатыны жөнінде тек болжам ғана жасалады. Осындай болжам бойынша аударылып өзге тілде оқылған аяттың мағынасы бұзылуы мүмкін.

91 тобы қандай проект?

Мейрімді, рақымды Алланың атымен бастаймын!

Адема Толысбаева  Өнердің даралыққа ғана емес даналыққа қызмет ететінін, яғни тәрбиелік жағын саралау міндетті нәрсе. Халық дәстүрлі мəдениетіміз бен өмірімізді, ұлттық болмысымызды сақтауды тәртіп мәселесіне қойып отыр. Бұл мемлекет болудың кепілі. Өнер адамдары осыны түсіну керек.

Gauhar Sadirbaeva Негізі, мықты тапсырма бар сияқты қазақ ұлтын азғындатып құртқысы  келетін. Елге өнеге көрсетеді деген мәдениет қызметкелері гейлерді насихаттай бастады. Әншілерді дайындап жатыр, жастардың еліктейтінін біліп... Телеарналарға жұлдыз етіп азғындарды шығарып  сұхбаттасып, елдің көзін соған әбден үйретіп, санасына сіңіріп, қалыпты жағдай сияқты етіп жатырған сияқты. Арам пиғылдылардың  әдейі жасалынып жатырған әрекеттеріне  үлкен топтар ақша салып отырған шығар...

Лашын Боқанқызы Адам өлтіріп, жарылғыш жарған жоқ, өз алдына ән айтып жүр...

Орыс тіліне өзге тілдерден кірген сөздер

Мейрімді, рақымды Алланың атымен бастаймын! 

Русские слова по азербайджанский. Редко – редкы, запасные части – запчаст, резко – резкы, отвечать – атвичат, батарея – батарья, нормальный – нармалны, ботинка – патинка, пружина – пуржун, изолента – залент, остановка – астанофка, телефон – тельфон, велосипед – велсабед, балкон – палкон, пломба – пуломб, светофор – сифтафор, сиденье – сиденка.

Қай тілдегідей болмасын орыс тілінде де өзге тілден кірген сөздер өте көп. Ол сөздер бізге орыс тілі арқылы келіп жатқандықтан біз ол сөздердің бәрін де орыстардың төл сөздері ретінде қабылдап, соны орыс тілінің кереметтігі деп түсінеміз. Тіпті орыстардың өздері де солай деп ойлап ұлы орыс тілі өзге тілдерді байытып жатыр деп мақтанады.

Мұндай мысқыл аралас мақтаныш сезімін жоғарыда келтірілген мәтіннен де аңғаруға болады. Мұнда орыс сөздерінің баламасы жоқ болғандықтан оны азербайжандар өз мәнерлеріне салып сөздік қорларына енгізіп алған етіп көрсетілген. Шын мәнінде жоғарыдағы сөздердің бәрін де орыстардың төл сөздері деп санауға бола ма?

Тіл мәселесін күн тәртібінен түсірмейік...

Мейрімді, рақымды Алланың атымен бастаймын!

Андрей Беляков Наглеют, однако. Вижу казахи против Россий, и всего русского. Собака лает, однако, русский караван рулит в Казахстане, пока Назарбаев жив! Скоро всем вам капец настанет, Путин не дремлет, Назарбаеву скажем и поставим на место наглецов, нациков ... . Против кого прете, эй!? Вы под русским шаныраком, и точка! Прошу здесь не базарит по казахски, если это увидет Путин, нагнет вас как Украину. О будущем подумай, казах и казашка. Рессея твой брат, который может и наказать, будет больно...

Азамат Хайсин Провакация! Арандату! Тіл мәселелерін байыппен шешу керек. Үндемей-ақ күнделікті өмірде қазақша сөйлеп, қазақ тілінің дамуына атсалысып, қазақ тілінде әлемдік деңгейдегі ән, кино тағы басқа  туындылар жасау керек. Ютуб тағы да басқа ақпарат беретін желілерден қазақша қарағанда бәрі табылып тұру керек... Ол деген қыруар жұмыс.

Мұны М.Шаханов, Асылы Осман тағы басқа да жүздеген тіл жанашырлары 25 жыл бойы айтып жүр. Сөзден байсалды іске көшу керек. Қазақ тілінің жанашыры болу, Қазақстанда тұратын қазақ тілін білмейтіндермен бетжыртысу деген сөз емес.

Білуге тиісті нәрселерді ғана білейік...

Мейрімді, рақымды Алланың атымен бастаймын!

Адамзат заты адам болып жаратылғаннан бері қашанда түрлі құбылыстардың сыры  мен қызықты оқиғалардың егжей-тегжейін білуге құмарлықтың құлы болып келеді. Қазіргі ғылым дамып, небір ғылыми жаңалықтар ашылып, білім көкжиегі толассыз кеңейген сайын адамның білгісі келетін құпия сырлары да көбейген үстіне көбейіп оны өзінің шетсіз шексіз қиырымен баурауда.

Мысалға, қызық іздеген жандар ұшатын тарелка, жат планеталықтар, полтергейст, аруақ-елестер, және басқа да түрлі беймәлім құбылыстарға  қызығушылық танытады. Олар Мысыр пирамидаларын кімдердің, және қалай салғандарын білгілері келіп  оларды тіпті  жат планеталықтар, жындар, немесе  алып адамдар салған деген сияқты түрлі болжамдар да жасап жатады.

Олар тіпті Құран аяттарының «біз» деп үшінші жақпен айтылуына дейін назар аударып, мұндағы «біз» деп отырғандар бізді сырттан қадағалап, бізді сырттай тәрбиелеп, бағыт-бағдар беріп  отырған ғарыштық жоғарғы сана иелері, жат планеталықтар емес пе деген болжам айтып, сол арқылы  діннің құзырына жататын мәселелерге де  қол сұғып, ақиқатқа иелік еткісі келеді.

Зинақорды таспен ату шариғат үкімі

Мейрімді, рақымды Алланың атымен бастаймын!

                                

Религия - Опиум По некоторым данным, Исламский половой геноцид убивает больше 20 тысяч женщин в год. Речь идёт о так называемом «убийстве чести». Убийства чести совершаются ближайшими родственниками молодых женщин, вступивших в несанкционированную семьей, кланом или племенем любовную связь.

Например, в 2005 году 17-летнюю девушку в Газе убил родной брат. Ее преступление заключалось в том, что она забеременела от собственного отца. Отец присутствовал во время убийства. Жертва ранее сообщила о случившемся в полицию, но та ничего не предприняла».

Есть ещё много примеров, когда женщинам отрубают головы, заживо сжигают, забивают камнями, убивают электротоком, хоронят заживо. Иракская мать, обнаружив в памяти сотового телефона дочери незнакомый номер, перерезала ей глотку. Азербайджанский отец, чья дочь опозорила его, надев мини-юбку в Санкт-Петербурге, нанял наемных убийц.

Туған ұлдан не пайда атаның жолын қумаса?

Мейрімді, рақымды Алланың атымен бастаймын!

Ruza Beisenbai Tegi Кеше тағы бардым қала әкіміне. Көзінде күлкі, келеке етіп отыр мені өзінің қабылдауына жазатын, «говорите по-рюски» дейтін Богданова қатынмен («келе бересің бе?» дегені шығар, өз ұлтына күліп отыр деген құбыжықтыққа қимай отырғаным).

Тіл үшін 4-ші рет бардым ғой оған биыл. Әкімге айтқан сөзім мынау болды «Онда алып тастайық мемлекеттік тілді? Өзіңіз де кекетіп отырсыз, Богданованың көзінше, «оны жұмыстан алып тастамаймыз» деп. Бұл одан әрі де қазақтілділер сіздің қабылдауыңызға жазылмайды деген сөз.

Көлікте, кондукторларға екі  сөзді жаттатуға құлықтарыңыз жоқ. Жарты жыл бұрын содан бастаймыз деп шешкенбіз.  Сол Богданованы желпіндіріп отырған одан да жоғары адам, сенесіздер ме,  Құл-Мұхамед, Нұр Отанның басшысының орынбасары! Ол Керекуге келгенде құжаттарды (мында нақтылы хаттамаларды) тек орыс тілінде жазуға болады депті. Маған орысша берілді.

Преданность земле отцов – разве не повод для гордости?

Во имя Аллаха милостивого, милосердного!

(Продолжение дискуссий «Великорусский шовинизм «коренных» казахстанцев»).

Михаил Шмелидзе  Один вопрос...  Если у Вас доллары, они Ваши, или любой американец может подойти и сказать - это принадлежит моей стране, это наши деньги! Вы забываете, что не в том, как выглядит купюра, а в том, какой номинал она выражает, по сути. Так вот и люди - патриоты не те, что знают язык, а являются наиболее полезными для своей страны, независимо от языка, на котором говорят, и как выражают свои мысли.

Так, к примеру Головкин, для меня он гораздо больший патриот чем Вы, но назвать его шовинистом оттого, что он в Америке, любит и почитает Казахстан, но при этом не говорит на казахском языке.  Он делает большую работу. О Вас и Вашем отношении никто не знает, Вы просто хвастаетесь тем, что родились здесь в Казахстане, и Вам по наследству перешла национальность.